رنگپریده شدن لثه ممکن است نشان دهندۀ ابتلاء به آنمی باشد که اغلب اوقات نتیجۀ کمبود آهن است. به هر حال اگر لثهها سفید رنگ یا دردناک باشند علت مورد بحث ممکن است جدیتر باشد.
لثههای سالم باید ظاهری تقریباً صورتی رنگ داشته باشند. این رنگ ممکن است در قسمتهای اطراف دندانها اندکی روشنتر بوده و در اطراف دهان رنگ تیرهتری به خود بگیرد. لثههای همه دارای رنگ یکسانی نیست و به طور طبیعی ممکن است در افراد مختلف اندکی تیرهتر یا روشنتر باشد.
وقتی کسی متوجه بروز تغییر رنگ در لثههای خود میشود باید به پزشک مراجعه کند به ویژه اگر علایم دیگری وجود داشته باشد که موجب نگرانی باشند.
[مطالب این مقاله:]
• علل و علایم
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• نکاتی در مورد سلامت لثه
• دورنما
علل و علایم
درمان و تعداد علایم متفاوت است و به علت رنگپریدگی لثهها بستگی دارد.
در ادامه فهرستی از اختلالات زیربنایی، دیگر علایم و نیز درمان آنها آمده است:
آنمی
آنمی هنگامی بروز میکند که بدن به مقدار کافی خون غنی از اکسیژن دسترسی ندارد. فقدان خون میتواند باعث شود تا برخی از بافتها دچار رنگپریدگی شوند.
در کنار رنگپریده شدن لثه فرد دچار آنمی ممکن است علایم زیر را تجربه کند:
• خستگی یا ضعف توجیه ناپذیر
• تنگی نفس
• رنگ پریده یا زرد رنگ شدن پوست و چشمها
• سردرد
• تپش قلب
آنمی اغلب نتیجۀ کمبود آهن، فولات، یا ویتامین B12 است
از جهات دیگر فرد ممکن است دچار کمبود بیش از حد سلولهای خون یا عدم کفایت تعداد هموگلوبین باشد. در افراد مبتلا به آنمی سلول داسی شکل، سلولهای خون دارای اشکال غیر نرمال هستند.
برخی اختلالات پزشکی نیز میتوانند به آنمی یا افزایش ریسک ابتلاء به آن منجر شوند. بعضی از این اختلالات شامل کاهش خون هستند که عبارتند از:
• خونریزیهای بیش از حد سنگین عادت ماهانه
• بارداری
• اختلالات کبد، طحال، یا کلیه
• هیپوتیروئیدیسم
• خونریزی معده یا روده، که ممکن است بر اثر اولسرهای دستگاه گوارش، انواع سرطان، وجود تودههای غیر نرمال، کولیت، یا ورم روده بزرگ رخ دهد
برخی داروها به ویژه داروهای شیمی درمانی میتوانند ریسک توسعۀ آنمی را در مردم افزایش دهند. دیگران در صورت مصرف مقادیر زیاد داروهای غیر استرئیدی ضد التهابی که به خونریزی داخلی منجر میشوند به اختلال مزبور مبتلا میگردند.
درمان ممکن است به سادگی مصرف قرصهای تجویزی آهن به مدت دستکم شش ماه باشد. بهترین روش مصرف این مکملها خوردن آنها با غذا و آب مرکبات به ویژه آب پرتقال است. در عین حال خوردن غذاهای غنی از آهن مثل سبزیجات تیره برگ و سریالها و نان غنی شده نیز مفید است.
در مواقعی که پریودهای شدید عامل بروز آنمی است، زنان ممکن است از داروهای هورمونی که باعث سبک شدن خونریزی عادت ماهانه میشوند سود ببرند.
برخی داروها میتوانند با جذب آهن در بدن فعل و انفعال ایجاد کنند. فرد دچار آنمی میتواند از مصرف غذاهای زیر اجتناب کند:
• قهوه و چای
• مشروب الکی
• محصولات تهیه شده از غلات کامل
• فرآوردههای لبنی
لکوپلاکیا (لکوپلاکی)
لکوپلاکی دهان میتواند باعث ایجاد لکههای نامنظم، باریک و سفید رنگ بر روی لثهها شود. این لکهها با بافتهای معمول لثه یا مخاط پوشانده میشوند.
لکههای سفید رنگ ممکن است دارای ندولهای برجسته و سفید رنگ بوده یا لکههای قرمز رنگ همراه آنها باشد.
لکههای لکوپلاکی ممکن است در هر نقطه از دهان بروز کنند و نباید آنها را مالش داد یا با سایش برطرف کرد.
علت بروز این وضعیت روشن نیست، اما چنین به نظر میرسد که آنها بیشتر در افراد مصرف کنندۀ دخانیات، مردم دارای مصرف بیش از حد مشروب الکلی یا دچار فقر بهداشت دهان بروز میکنند.
در بسیاری از موارد لکههای لکوپلاکی بیضررند. در هر حال، آنها ممکن است تغییر شکل داده و سرطانی شوند.
هر فردی که متوجه وجود این لکهها در دهان خود میشود باید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کند. بسته به محدوده شکلگیری و اندازه لکهها، و نیز ریسک فاکتورهای شخصی مثل مصرف سیگار، دکتر ممکن است پایش لکههای لکوپلاکی یا خارج کردن آنها با استفاده از جراحی را در دستور کار قرار دهد.
یائسگی
تغییرات هورمونی مرتبط به یائسگی به عنوان عامل کاهش جریان خون شناخته میشوند، که این موضوع میتواند به رنگپریدگی و خشکی لثهها منجر شود.
یک شکل از عفونت به نام جینجیووستوماتیت یائسگی میتواند به خشک و رنگ پریده شدن لثهها منجر شود که احتمال خونریزی در مورد آنها مطرح است.
هورمون درمانی میتواند این علایم را برطرف کند. وقتی یک گونه قارچی مسؤول ایجاد جینجیووستوماتیت باشد، بیمار ممکن است به مصرف یک کرم موضعی ضد قارچ مثل نیستاتین یا کلوتریمازول نیاز پیدا کند.
لیکن پلانوس دهان
در فرد دچار لیکن پلانوس، یک رشته شبکه مانند، سفید رنگ و اندکی برجسته در سراسر غشاهای مخاطی توسعه پیدا میکند.
برای تشخیص این اختلال پزشک به طور معمول یک بیوپسی میگیرد، بخش کوچکی از ناحیه آسیب دیده برداشته میشود تا با بررسی آن دیگر اختلالات پزشکی محتمل از تشخیص خارج گردد.
موارد لیکن پلانوس فرسایشی دهان شامل اولسرها یا زخمهای باز را میتوان با استفاده از کورتیکوستروئیدهای موضعی یا استروئیدهای سیستمیک درمان کرد.
هیچ علاج قطعی برای لیکن پلانوس دهان وجود ندارد، و درمان بر محدود کردن تعداد موارد عود اختلال و شدت علایم متمرکز میشود. خوردن غذاهای سالم و برخورداری از رژیم غذایی متعادل، سیراب نگه داشتن بدن، ورزش، و ترک سیگار میتواند به مدیریت اختلال مزبور کمک کند.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
رنگپریده شدن لثه یک نشانۀ معمول آنمی است و آنمی خفیف را میتوان در محیط خانه و با افزایش میزان مصرف مکمل آهن درمان کرد. به هر حال، موارد شدید آنمی میتواند تهدید کنندۀ زندگی فرد باشد.
مردم باید در مورد رنگ پریدگی لثه بلافاصله به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنند. برخورداری از درمان زودرس میتواند خطر بروز عوارض را کاهش دهد.
در صورتی که رنگپریده شدن لثه با علایم عفونت همراه باشد مردم باید به پزشک مراجعه کنند. این علایم موارد زیر را شامل میشوند:
• خونریزی لثه
• دردناک، متورم و حالت افتادگی داشتن لثه
• کاهش دیواره لثه در اطراف دندانها
• تب
• لق شدن دندان
• دشواری بلع یا درد در هنگام بلع
• آبسه لثه
• وجود مزه فلز در دهان
• درد در فک یا صورت
هر فردی که ظن ابتلاء به تودههای غیر نرمال مثل لیکن پلانوس یا لکوپلاکی در مورد وی مطرح است، باید برای بررسی گزینههای درمانی به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کند.
در مواردی که رنگپریده شدن لثه با یائسگی یا پریودهای سنگین عادت ماهانه همراه است، فرد میتواند با پزشک در مورد درمانهای هورمونی کاهش دهندۀ علایم مشورت کند.
نکاتی برای حفظ سلامت لثه
نکات فهرست زیر میتوانند در حفظ بهداشت مناسب دهان و دندان کمک کننده باشند:
• دندانها را دو بار در روز هر بار به مدت دستکم 2 دقیقه مسواک کنید
• هر روزه از نخ دندان استفاده کنید
• دهان را با استفاده از دهانشویههای حاوی فلوراید یک یا دو بار در روز آبکشی کنید
• پس از مصرف غذاها یا نوشیدنیهای قنددار دندانها را مسواک بزنید
• مسواک خود را هر چند ماه یک بار یا در صورت بروز علایم فرسودگی تعویض کنید
• دستکم 30 دقیقه در طول روز ورزش کنید
• منظماً به دندانپزشک مراجعه کنید
• از مصرف سیگار یا فرآوردههای تنباکو خودداری کنید
در عین حال برخورداری از تغذیه سالم و متعادل مهم است. این تغذیه میتواند مصرف مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل را شامل شود. رژیم غذایی باید حاوی منابع کافی و مناسب آهن مثل عدس، نخود، انواع لوبیا و گوشت بدون چربی باشد.
دورنما
رنگ طبیعی لثه از فردی به فرد دیگر متفاوت است. وقتی لثه کمرنگتر از حالت معمول باشد، مردم باید برای از تشخیص خارج شدن آنمی یا دیگر اختلالات زیربنایی به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنند.
هر کسی که ظن ابتلا به تودههای غیر نرمال به عنوان مسبب رنگپریدگی لثه در مورد وی مطرح است باید به پزشک مراجعه کند./
