درمان ریشه درمانی است که برای ترمیم و حفظ دندانی که به شدت آسیب دیده و عفونی شده استفاده می شود.
درمان کانال ریشه زمانی انجام می شود
که عصب و رگ های خونی در دندان عفونی و یا آسیب دیده باشد.
در طی درمان کانال ریشه، پالپ (ریشه) حذف و داخل کانال دندان تمیز و پر می شود.
مردم از درمان ریشه می ترسند زیرا فکر می کنند که دردناک هست.
ولی اکثر افراد درمان شده گزارش می دهند که این روش به هیچ وجه دردناکتر از پر کردن دندان با آمالگام نیست.
پالپ دندان چیست؟
dentalpulp یا ریشه دندان محل نرم در مرکز دندان است
و حاوی عصب، رگ های خونی و بافت همبند است.
عصب دندان در “ریشه” دندان قرار دارد.
عصب دندانی در ناحیه نزدیک به لثه تنها عملکرد آن حس گرما یا سرما است.
حضور یا عدم حضور عصب بر عملکرد روزانه دندان تاثیر نمی گذارد.
چرا پالپ باید حذف شود؟
هنگامی که پالپ دچار آسیب می شودو مقدرای تخریب می شود،
باکتری ها در داخل کانال پالپ شروع به تکثیر می کنند.
باکتری ها و پالپ تخریب شده می توانند عفونت یا آبسه دندانی ایجاد کنند.
آبسه یک پاکت پر شده از عفونت است که در انتهای ریشه دندان شکل می گیرد.
یک عفونت در کانال ریشه دندان می تواند سبب:
- تورم شود که ممکن است در مناطق دیگر صورت، گردن یا سر پراکنده شود
- تحلیل استخوان در انتهای ریشه
- مشکلات می تواند به خارج دندان یابد. عفونت از دندان می تواند در لثه ها و یا گونه منتشر شود.
چه چیزی در ابتدا باعث آسیب پالپ دندان می شود؟
پالپ دندان می تواند به علت پوسیدگی عمیق، درمان های متعدد روی دندان در کلینیک دندانپزشکی،
پر کردگی وسیع، ترک یا تراش دندان یا ضربه به دندان دچار آسیب شود.
علائمی که نشان می دهد به درمان ریشه نیاز است چیست؟
- درد شدید دندان پس از جویدن یا فشار بر روی دندان
- حساسیت طولانی (درد) به گرما یا سرد
- تغییر رنگ (تیره شدن) دندان
- تورم و حساسیت در لثه های نزدیک
- تورمی شبیه جوش در لثه
- گاهی اوقات هیچ نشانه ای وجود ندارد
روش درمان کانال ریشه
درمان ریشه نیاز به یک یا چند جلسه درمان دارد
و می تواند توسط دندانپزشک و یا اندودنتیست در کلینیک دندانپزشکی انجام شود.
انتخاب نوع دندانپزشک بستگی به نوع و سختی مشکل کانال ریشه دارد.
Endodontist دندانپزشکی است که متخصص در علل، تشخیص،
پیشگیری و درمان بیماری ها و صدمات پالپ دندان است.
root canal (روت کانال): اولین گام در این روش گرفتن یک اشعه ایکس برای دیدن شکل کانال های ریشه و تعیین اینکه آیا علائم عفونت در استخوان اطراف وجود دارد یا نه.
دندانپزشک یا اندودنتیست از بیحسی موضعی در ناحیه نزدیک دندان استفاده خواهد کرد.
در واقع، بی حسی ممکن است ضروری نباشد زیرا عصب مرده است
اما اکثر دندانپزشکان انجام می دهند تا بیمار آرام تر و راحت تر شود.
در این مرحله برای خشک نگه داشتن محل در طول درمان،
دندانپزشک شما یک سد لاستیکی (یک ورق لاستیک) در اطراف دندان قرار می دهد.
سپس یک حفره جهت دسترسی به دندان ایجاد می شود.
پالپ همراه با باکتری ها و باقی مانده های مرتبط از دندان خارج می شود.
این فرآیند با استفاده از فایل های تمیزکننده کانال ریشه انجام می شود.
فایل ها با قطرهای متفاوت به ترتیب توسط دندانپزشک وارد کانال ریشه می شوند
و طول کامل کانال ریشه دندان را تخلیه می کنند.
هنگامی که دندان به طور کامل تمیز شد، لازم است کانال ها مهر و موم شود.
بعضی از دندانپزشکان یک هفته منتظرمی مانند تا عفونت دندان بطور کامل از بین برود
و بعضی ممکن است دندان را در همان روز تمیز کنند.
اگر درمان کانال ریشه در همان روز تکمیل نشده باشد،
پانسمان موقت در سوراخ بیرونی دندان قرار می گیرد تا از ورود عفونت جلوگیری شود.
در جلسه بعدی، برای پر کردن کانال دندان،
یک خمیر سیلر و یک ترکیب لاستیکی به نام گوتاپرکا داخل کانال ریشه دندان قرار می گیرد.
و برای پر کردن قسمت خارجی دندان که در ابتدای درمان ایجاد شده است،
با آمالگام یا کامپوزیت پر می شود.
در مرحله نهایی ترمیم دندان،
به دلیل تخریب وسیع نیاز به پرکردگی وسیع و گاهی اوقات به دلیل نبود دیواره های دندان و ضعیف شدن دندان
از پست و کور (Post & Core) و یا روکش استفاده می شود.
این باعث جلوگیری از شکسته شدن دندان و بازیابی کارایی دندان تخریب شده می شود.
پس از درمان کانال ریشه چه انتظاری میرود؟
پس از درمان کانال ریشه دردی که احساس می کردید باید از بین برود.
تا زمانیکه مرحله نهایی ترمیم دندان و اگر نیاز باشد پست و کر و … انجام شود بهتر است که دندانعصب کشی شده کمتر استفاده شود.
رعایت این نکته از عفونت دندان و همچنین از شکستگی دندان تا بازسازی جلوگیری می کند.
برای چند روز اول پس از اتمام درمان،
دندان ممکن است به علت التهاب بافت طبیعی حساسیت داشته باشد
به خصوص اگر قبل از درمان ریشه درد یا عفونت داشته باشد.
این حساسیت یا ناراحتی معمولا با داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن کنترل می شود.
اکثر بیماران می توانند در روز بعد به فعالیت های طبیعی خود بازگردند.
با توجه به مراقبت های بهداشت دهان و دندان،
به طور مرتب مسواک بزنید و دندانپزشک خود را در فواصل زمانی منظم ببینید.
از آنجا که مرحله نهایی درمان کانال ریشه،
استفاده از یک ترمیم مانند یک روکش یا یک پر شدن است
برای فردی که درمان ریشه انجام داده قابل تشخیص نیست.
درمان کانال ریشه بسیار موفق است
و این روش دارای بیش از ۹۵٪ میزان موفقیت است.
بسیاری از دندانها با درمان کانال ریشه بهبود می یابند.
عوارض و شکایات درمان کانال ریشه
با وجود تلاش های دندانپزشک برای تمیز کردن و مهر و موم کردن دندان، ممکن است عفونت های جدید ایجاد شود.
از جمله دلایل احتمالی این عبارتند از:
بیشتر از تعداد معمولی پیش بینی شده کانال های ریشه در دندان وجود داشته باشد و یکی از آنها عصب کشی نشده باشد
شکستگی غیر قابل مشاهده و تشخیص در ریشه دندان
ترمیم ناکافی دندان که اجازه می دهد باکتری ها به قسمت های داخلی دندان وارد و آلوده کردن آن ناحیه شوند
تجزیه موادیکه در سیل کردن(بستن) ریشه استفاده شده که در نهایت باعث عفونت مجدد می شود.
گاهی اوقات درمان مجدد ریشه (RE-ENDO) می تواند موفقیت آمیز باشد.
گاهی اوقات، اندودونتیست برای حفظ دندان تلاش می کند که شایعترین روش جراحی آپیکتومی یا حذف ریشه است.
این روش التهاب یا عفونت را در ناحیه استخوانی اطراف انتهای دندان تسکین می دهد.
در این روش بافت لثه باز می شود و بافت آلوده خارج می شود، و گاهی اوقات انتهای ریشه حذف می شود.
جایگزینی برای درمان کانال ریشه
دندان های شما این امکان را میدهد تا غذاهای متنوعی برای حفظ تغذیه مناسب داشته باشید.
درمان کانال ریشه درمان انتخاب خوبی برای نگهداری دندانها است.
تنها جایگزین روش کانال ریشه، کشیدن دندان است.
دندان پس از کشیدن با یک بریج ، ایمپلنت یا پروتز متحرک برای بازگرداندن عملکرد جویدن و جلوگیری از تغییر دندان های مجاور قابل جایگزینی است.
این گزینه ها نه تنها گران تر از روش درمان کانال ریشه هستند
بلکه نیاز به زمان بیشتری برای درمان و روش های اضافی برای دندان های مجاور و حمایت از بافت ها دارند.
از آنجایی که برخی از دلایلی شامل ترمیم وسیع دندان،
درمانهای متعدد روی یک دندان دندان بر روی یک دندان وپوسیدگی وسیع پالپ دندان را دچار التهاب و آلوده شدن می کند،
رعایت بهداشت دهان و دندان (مسواک زدن دوبار در روز،
استفاده از دهانشویه ضد عفونی کننده حداقل یک بار در روز ، و برنامه ریزی ویزیت منظم دندانپزشکی)
ممکن است نیاز به یک روش کانال ریشه را کاهش دهد.
چه زمانی کانال ریشه مورد نیاز است ؟
معمولا، کانال ریشه زمانی لازم است که یک عفونت عمیق در دندان وجود دارد.
پالپ داخل دندان می تواند به علت آسیب یا به علت حفره شدید و بدون درمان آلوده به باکتری شود.
بدون درمان، عفونت می تواند به اندازه کافی شدید باشد که دندان باید برداشته شود.
اگر دندانپزشک شما درمان را توصیه کرده است،
در اینجا یک راهنمای گام به گام از آنچه که می توانید در طول و بعد از عمل انتظار داشته باشید.
کانال ریشه چیست : ( گام به گام )
همانطور که انجمن آمریکایی Endodontists اشاره می کند،
کانال ریشه اساسا یک فرایند چهار مرحله ای است.
درمان معمولا بیش از دو بازدۀ اداری انجام می شود.
- دندانپزشک با استفاده از یک سوزن، بیهوشی محلی را انجام می دهد تا دندان را از بین ببرد. شایع است که وقتی سوزن وارد بدن می شود، کمی جرقه در منطقه احساس می شود. بعد از اینکه دندان بی حس می شود، اندودونیست ممکن است یک سد دندان ایجاد کند، یک ورقه ی کوچک از لاستیک که دندان را جدا می کند تا در طی مراحل تمیز و خشک خشک شود .
- دندانپزشک پس از استفاده از ابزار بسیار کوچک مانند یک مته کوچک برای دسترسی به داخل دندان، با ایجاد یک سوراخ در قسمت بالای دندان، از دندان استفاده خواهد کرد. بعد، دندانپزشک از فایل های کوچک برای پاک کردن خمیر دچار آسیب دیده و بیمار از داخل دندان استفاده خواهد کرد. او همچنین از فایل ها برای شکل دادن به درون محفظه دندان و ریشه استفاده می کند و ممکن است محفظه آب را به آب بریزد تا هر پالپ باقی مانده را بشوید. دندانپزشک شما همچنین می تواند راه حل ضد میکروبی در اتاق را برای کشتن هر باکتری باقی مانده و کاهش خطر ابتلا به عفونت بیشتر قرار دهد.
- هنگامی که اتاق کاملا تمیز و خشک می شود، اندودونیست آن را پر می کند. مواد لاستیکی مانند gutta percha اغلب استفاده می شود. دندانپزشک شما با باز کردن موقت دندان را در دندان خود می گیرد، در حالی که برای تاج دایمی صبر کنید.
- بعد از چند هفته، دندانپزشک شما با قرار دادن یک تاج دایمی یا یک نوع مشابه ترمیم در بالای دندان به پایان برساند. بسته به شرایط دندان طبیعی شما، ممکن است دندانپزشک بایستی یک پست پشتیبانی کوچک در داخل محفظه ریشه قرار دهد تا تاج یا ترمیم را پایدارتر کند.
